دولت اسلامی عراق و شام که اختصارا داعش خوانده می شود، یک گروه تروریستی مسلح است که اندیشه و شیوه سلفی جهادی به زعم خود را انتخاب کرده است که شباهت کاملی به اندیشه های وهابی دارد و اعضای آن تشکیل خلافت اسلامی و اجرای شریعت در عراق و سوریه را هدف نهایی شان انتخاب کرده اند.تشکیل دولت اسلامی عراق در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۶ در پی نشست چندین گروه مسلح اعلام شد که در چارچوب معاهده موسوم به”حلف المطیبین”، ابوعمر البغدادی به عنوان سرکرده این گروه جدید انتخاب شد، این گروه تروریستی پس از اعلام موجودیت، چندین عملیات مسلحانه در داخل عراق انجام داد.

پس از هلاکت ابوعمر البغدادی در روز دوشنبه ۱۹ آوریل ۲۰۱۰ میلادی، ابوبکر البغدادی به عنوان سرکرده جدید این گروهک انتخاب شد، دوران سرکردگی ابوعمر شاهد گسترش عملیاتهای تروریستی همزمان همانند حمله به بانک مرکزی، وزارت دادگستری، یورش به زندانهای ابوغریب و الحوت بود.پس از حوادث کنونی در سوریه و درگیری گروههای به اصطلاح انقلابی و گروه مسلح موسوم به ارتش آزاد با ارتش سوریه، جبهه النصره لاهل الشام در اواخر سال ۲۰۱۱ اعلام موجودیت کرد و طولی نکشید که توانمندی این گروه تروریستی با توجه به حمایتهای گسترده برخی کشورهای منطقه ای به طور چشمگیری افزایش یافت تا در طی چند ماه به یکی از مهمترین و قدرتمندترین گروههای مسلح در سوریه تبدیل شود. در روز نهم آوریل ۲۰۱۳ میلادی، در یک پیام صوتی که از طریق شبکه موسوم به شموخ الاسلام پخش شد، ابوبکر البغدادی ادغام آن را با دولت اسلامی عراق تحت عنوان دولت اسلامی عراق و شام اعلام کرد و نفوذ این گروه تروریستی به سبب حمایتهای گسترده حامیان منطقه ای اش روز به روز در سوریه بیشتر شد.

دولت اسلامی عراق و شام، عملیات تروریستی علیه سفارت ایران در بیروت را در سال گذشته انجام داد و تروریستهای این گروه بر شهر فلوجه عراق از اواخر دسامبر ۲۰۱۳ مسلط شدند که همچنان به سیطره خود بر این شهر ادامه می دهند.تروریستهای داعش به تازگی بر شهر موصل و برخی مناطق استان نینوی مسلط شده اند و دامنه تحرکات تروریستی خود را به شدت گسترش داده اند که البته ادامه این فعالیتها بدون حمایتهای گسترده حامیانشان که مخالفان اصلی روند سیاسی پس از صدام هستند، امکان نداشت.

پس از تشکیل “جماعه التوحید و الجهاد” به سرکردگی ابومصعب الزرقاوی در سال ۲۰۰۴ میلادی که در پی آن بیعت خود را با اسامه بن لادن سرکرده سابق القاعده اعلام کرد تا به ” تنظیم القاعده فی بلاد الرافدین” تبدیل شود.این تشکل عملیات تروریستی را به اندازه ای افزایش داد که به یکی از قوی ترین گروههای مسلح در صحنه عراق تبدیل شد و شروع به گسترش نفوذ خود در مناطق گسترده ای از عراق کرد تا اینکه در سال ۲۰۰۶،‌الزرقاوی علنا در یک نوار ویدئویی تشکیل آنچه را ” شورای مجاهدین” خواند به سرکردگی عبدالله رشید البغدادی اعلام کرد. پس از هلاکت الزرقاوی در همان سال، ابوحمزه المهاجر به سرکردگی این گروه تعیین شد و در پایان همان سال دولت اسلامی عراق و شام به سرکردگی ابوعمر البغدادی تشکیل شد.

تشکیل “جبهه النصره” در سوریه
گروه “جبهه النصره لاهل الشام” در اواخر سال ۲۰۱۱ و با آغاز بحران و جنگ در سوریه به عنوان شاخه گروه “دولت اسلامی در عراق” تشکیل شد و به سرعت به یکی از گروه‌های مطرح در این عرصه تبدیل گشت.

عناصر جبهه النصره در حال قتل سوریها

 سرانجام در ۹/۰۴/۲۰۱۳ ابوبکر البغدادی سرکرده “دولت اسلامی در عراق” در پیامی صوتی ادغام “جبهه النصره” و “دولت اسلامی در عراق” را اعلام کرد تا بدین ترتیب گروه “دولت اسلامی در عراق و شام” شکل بگیرد.  عناصر “داعش” از اواخر دسامبر ۲۰۱۳ و اوایل سال ۲۰۱۴ و با آغاز عملیات نیرهای ارتش عراق برای پاکسازی الانبار، وارد شهر فلوجه در این استان شدند.

هدف از تأسیس داعش
پس از تشکیل گروه “توحید و جهاد” به سرکردگی “ابومصعب الزرقاوی” در سال ۲۰۰۴ و بیعت او با “اسامه بن لادن” سرکرده سابق “القاعده”، این گروه به شاخه سازمان القاعده در عراق تبدیل شد.این گروه با گسترش عملیات خود به یکی از قدرتمندترین گروه‌های تروریستی در عراق تبدیل شد، تا اینکه الزرقاوی در سال ۲۰۰۶ در اظهاراتی ضبط شده به صورت مصور از تشکیل “شورای مجاهدین” به سرکردگی “عبدالله رشید البغدادی” خبر داد.پس از هلاکت زرقاوی در سال ۲۰۰۶ “ابوحمزه المهاجر” به عنوان سرکرده این گروه تعیین شد. در پایان آن سال نیز گروه “دولت اسلامی عراق” به ریاست “ابوعمر البغدادی” تشکیل شد.

در۱۹/۰۴/۲۰۱۰ نیروهای مشترک عراقی و آمریکایی در عملیاتی در منطقه “الثرثار” منزلی را که “ابوعمر البغدادی” و “ابوحمزه المهاجر” در آن پناه گرفته بودند، هدف قرار دادند. با شدت گرفتن تبادل آتش، جنگنده‌ها آن منزل را بمباران کردند که در نتیجه آن این دو تروریست از پای در آمدند.  اجساد این دو تروریست در معرض دید عموم گذاشته شد.  یک هفته بعد این گروه در بیانیه‌ای در اینترنت به هلاکت این دو تروریست اذعان کرد و پس از حدو ۱۰ روز “ابوبکر البغدادی” به عنوان جانشین و سرکرده جدید تعیین شد. “الناصر لدین الله سلیمان” نیز به عنوان وزیر جنگ معرفی شد.

مناطق حضور عناصر “داعش”

داعش در عراق

 عراق
عناصر داعش در مناطق محدودی از برخی استانهای عراق به ویژه استان “الانبار” حضور دارند و عملیات تروریستی در کل عراق را پوشش می دهند.  بر اساس گزارشها و آمار منتشر شده، داعش در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۴۰۰ خانه را در عراق منفجر و ویران کرد. طی این حملات ۱۹۹۶ نفر کشته و ۳۰۲۱ نفر زخمی شدند. عناصر داعش در ۲۰ خرداد ۹۳ در اقدامی بی سابقه به موصل مرکز استان نینوا یورش برده و ظرف چند ساعت این شهر را تصرف کردند. آنان همچنین چند روستا در صلاح الدین را تحت کنترل خود در آوردند. سلاح ها و مهمات و تجهیزات کشف شده از عناصر داعش بیانگر گستردگی حمایت های خارجی از این گروه تروریستی در عراق است. دولت عراق بارها عربستان را به حمایت از این تروریستها در عراق متهم کرده است.

نحوه ورود عناصر داعش به سوریه و محل استقرار آنها

 سوریه
عناصر داعش در سوریه در مناطقی از استانهای “رقه”، “حلب”، “حومه لاذقیه”، “ریف دمشق”، “دیرالزور”، “حمص”، “حماه”، “حسکه” و “ادلب” پراکنده هستند و در برخی از این مناطق نیز کنترل کامل را به دست گرفته‌اند. تصمیم این گروه تروریستی برای تحت کنترل در آوردن دیگر گروه های مسلح در سوریه به درگیریهای خونباری میان این گروه های تروریستی منجر شده است.

اختلاف داعش و جبهه النصره از کجا شروع شد
با آغاز اختلافات و درگیری‌ها بین عناصر جبهه النصره و داعش در سوریه، سرانجام “ایمن الظواهری” سرکرده القاعده تصمیم “ابوبکر البغدادی” رئیس گروه دولت اسلامی در عراق برای ادغام گروه خود با جبهه النصره را لغو کرد.

الظواهری تأکید کرد که فعالیتهای “دولت اسلامی در عراق” فقط به عراق منحصر شود.

ایمن الظواهری

 ولی این موضوع برای سرکرده داعش خوشایند نبود، به صورتیکه البغدادی، در نواری صوتی اعلام کرد که با درخواست ایمن الظواهری، برای لغو گروه داعش و جدایی از جبهه النصره، مخالف است.

وی گفت: “گروه دولت اسلامی عراق و شام تا زمانی که نبض ما می‌زند و خون در رگ‌هایمان جاریست باقی خواهد ماند و ما حاضر به عقب نشینی و چانه زدن نیست.”

از ابومصعب الزرقاوی تا ابوبکر البغدادی
دوشنبه ۱۹ آوریل ۲۰۱۰ میلادی، نظامیان آمریکایی و عراقی طی یک عملیات نظامی در منطقه الثرثار، منزلی را هدف قرار دادند که ابوعمر البغدادی و ابوحمزه المهاجر در آن حضور داشتند، پس از درگیریهای شدید میان دو طرف، این منزل هدف حملات هوایی قرار گرفت و در نتیجه آن دو سرکرده تروریستها به هلاکت رسیدند و تصویر اجساد آنها در رسانه ها منتشر شد، یک هفته بعد، این گروه تروریستی در بیانیه ای هلاکت البغدادی و المهاجر را رسما اعلام کرد و پس از حدود ۱۰ روز، مجلس شورای دولت اسلامی عراق و شام تشکیل جلسه داد و ابوبکر البغدادی را به عنوان جانشین ابوعمر البغدادی و الناصرلدین الله سلیمان را به عنوان وزیر جنگ خود انتخاب کرد.

چند ماه پس از آغاز بحران سوریه تشکیل گروههای مسلح برای جنگ با ارتش سوریه آغاز شد، در اواخر سال ۲۰۱۱، گروه موسوم به جبهه النصره به سرکردگی ابومحمد الجولانی تشکیل شد این گروه همچنان به حملات مسلحانه خود ادامه داد تا اینکه گزارشهای اطلاعاتی از رابطه فکری و تشکیلاتی این گروه با شاخه دولت عراق اسلامی پرده برداشت، پس از آن، آمریکا این گروه را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داد در نهم آوریل، یک نوار صوتی منتسب به ابوبکر البغدادی پخش شد که در آن اعلام می کند که جبهه النصره امتداد دولت اسلامی عراق است و در این نوار، تشکیل آنچه دولت اسلامی عراق و شام خواند با ادغام جبهه النصره و دولت اسلامی عراق اعلام کرد.

طولی نکشید که یک نوار صوتی منتسب به ابومحمد الجولانی پخش شد که در این نوار از رابطه خود با دولت اسلامی عراق سخن می گوید، اما وی ادیده ادغام با این گروه را نپذیرفت و بیعت خود را با شبکه القاعده در افغانستان اعلام کرد، با وجود این، دولت اسلامی و جبهه النصره چندین عملیات تروریستی مشترک را در مناطقی که در عراق و سوریه حضور دارند، انجام دادند.

حامیان داعش چه کسانی هستند
عناصر گروه داعش مانند “جبهه النصره” از بی رحم ترین تروریستهای حاضر در سوریه و عراق هستند. فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده از جنایتهای این گروه تروریستی موجب شد که حامیان گروه‌های مسلح در سوریه مدعی شوند که از این گروه حمایت نمی‌کنند. حتی برخی گروه‌ها نیز برای افزایش دریافت حمایتهای بین المللی خود را مخالف این گروه جلوه داده و با داعش وارد جنگ شده‌اند.

با توجه به گستردگی کمک‌های مالی، تسلیحاتی و لجستیکی که با آغاز جنگ در سوریه به این کشور سرازیر شده است؛ تلاش گروه‌های مسلح به ویژه داعش برای دستیابی هرچه بیشتر به این کمکها و سلطه بر گروه‌های دیگر شدت گرفت که این امر موجب آغاز جنگ و درگیری گروه‌های مسلح با یکدیگر شد.  اما با وجود اعلام برائت حامیان گروه‌های مسلح از داعش و جبهه النصره، کمکهای حامیان خارجی همچنان به دست این دو گروه می‌رسد. این کمکها در قالب حمایتهای مالی، تسلیحاتی، لجستیکی، اطلاعاتی، آموزشی و غیره از سوی حامیانی مانند عربستان و قطر و ترکیه به همراه چند کشور غربی، موجب ادامه جنگ و ویرانی در سوریه شده است.

تابعیت و هویت اعضای داعش پس از کشف اجساد و یا دستگیری اعضای این گروه تروریستی نشان می دهد که بیشتر این تروریستها با همکاری برخی طرفهای منطقه ای از عربستان، لیبی، یمن و چند کشور دیگر جمع آوری و سازماندهی شده اند.سلاح و مهمات و تجهیزات این گروه نیز بیانگر حمایت گسترده مالی و تسلیحاتی طرفهای منطقه‌ای مانند عربستان و قطر از این گروه تروریستی است.

 فرماندهی و تشکیلات
گروه داعش یک ساختار سازمانی دارد که متشکل از امرای مناطق و مجالس “شورای مجاهدین” و فرماندهان عملیاتی است اما این امور سازمانی و تشکیلاتی به طور کاملا محرمانه است و برخی پژوهشگران امور سیاسی اشاره می کنند که فرماندهان داعش در سوریه از امرای شبکه القاعده در عراق دنباله روی می کنند.

امکانات نظامی داعش
گروه داعش در حال حاضر تعداد زیادی تانک، موشک و خودروهای زرهی و انواع سلاح در اختیار دارد که از حامیان خود به ویژه عربستان و قطر دریافت کرده است.برخی منابع اعلام می کنند که این گروه تروریستی، ۱۵ هزار جنگجو دارد.این گروه ادعا می کند در گذشته با ارتش آمریکا و ارتش انگلیس در عراق و شبه نظامیان می جنگیده است . سرکردگان این گروه تروریستی همچنین از جنگ با ارتش و پلیس عراق، شوراهای بیداری، نیروهای پیشمرگ کردستان، ارتش سوریه، گروههای شیعی عراق مانند گردانهای اهل الحق، جیش المهدی و حزب الله عراق، حزب الله لبنان و گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه سخن گفته اند.

داعش در یک نگاه
تاریخچه فعالیت : از سال ۲۰۰۳ تا کنون
عقیده : سلفی جهادی
سرکردگان :
ابو مصعب الزرقاوی(۲۰۰۴-۲۰۰۶)
ابوحمزه المهاجر (۲۰۰۶-۲۰۱۰)
ابوعمر البغدادی(۲۰۰۶-۲۰۱۰)
ابوبکر البغدادی(۲۰۱۰ تا کنون)
مقرهای اصلی :
موصل و فلوجه در عراق
استان الرقه در سوریه
منطقه عملیاتی : سوریه و عراق
تعداد نیروها : ۱۵ هزار تروریست
مخالفان : ارتش آزاد سوریه و جبهه النصره